تابلوی کویر

عنوان: کویر

هنرمند: کاظم چلیپا

تکنیک: رنگ و روغن روی بوم

اندازه: 70 در 100

سال خلق: 1366

کاظم چلیپا هنرمندی است که هرگاه اسمش می آید نام نقاشی انقلابی را با خود می آورد. نگاه به کارنامه چلیپا موید این نکته است که او همواره سعی در به تصویر کشیدن اندیشه های انقلابی و سیاسی خود داشته است.
یکی از زیباترین آثاری که به وظیفه عظیم زنان در جنگ و انقلاب اشاره دارد، تابلویی است اثر قلم توانای کاظم چلیپا به نام «کویر»؛ زنی با چادر سیاه و مقنعه سفید، همان زنی است که از دامن او مرد به معراج می رود. این زن مرواریدی است که در لباس پوشیده صدف عفت پرورش یافته است. این زن با آن زنانی که زیبایی ها و اسرار وجودی خویش را به شیطان هوس پرست فروخته اند بسیار متفاوت است. سبد شقایقی که در بغل دارد، و نطفه نور در خود پرورده است. چلیپا کویر را چون مظهری برای کرامت انسانی و عدم تعلقات برگرفته و اگر این چنین باشد، آن در چوبی راهی است که از باطن کویر به باغ آزادگی گشوده است. چلیپا متولد ۱۳۳۶ در تهران است. کاظم چلیپا یک هنرمند جدی در بیان حقیقتهاست، حقیقتی که در روح خاموش و پر از سکوت درون اوست و با قلم عشق و هنر، در دامان شگفتیها، متجلی می سازد. اگر به دقت در آثارش به دیدن بنشینیم نمایش بلند تجلی روح یک ملت را در دهه طوفانی تاریخ و سرنوشت را می توانیم ببینیم. وی از زمره دیگر نقاشان متعهد به عصر انقلاب دینی ما است که خشم، فداکاری، تفکر، مهربانی و عشق در هنر و تصویرهای صادقانه اش در پای صبح نقره ای، کویر، انتظار سبز نمایان است.
توجه به سیمای شهری مطلوب از اولویت های زندگی پر مشغله و پر حاشیه امروز است. درگیری های روانی زندگی ماشینی نیاز آدم را به تنفسگاه های شهری بیشتر کرده است و به همین خاطر پای هنر در شهرهای امروز بیش از گذشته باز شده است. نقاشی دیواری، درگیر عوامل و پارامترهای فراوانی است که بسیاری از آنها خارج از حیطه تخصصی هنرمند است. به طوری که نقاشی دیواری نمی تواند در یک پروسه فردی شکل گیرد، بلکه هویتی پیچیده دارد که نقاشی تنها بخشی از وجه نمایشی آن محسوب می گردد. آنچه به نقاشی دیواری هویت می دهد کشف قابلیت های بیانی و تصویری در دیوار و دستیابی به فضایی هارمونیک میان آنها و عناصر و کیفیت های بصری فضای حاکم بر دیوار است. بنابراین نقاشی دیواری، برخلاف نقاشی معاصر، محصول آنی هیجان های درونی و دریافت های شخصی هنرمند از دنیای پیرامون خود نیست، بلکه محصول شناخت هنرمند از عوامل و پارامترهایی است که نقاشی دیواری به عنوان هنری چند بعدی به انضمام آنها معنا پیدا می کند. به طوری که در نگاه هنرمند و مخاطب، قابلیت های بیانی و بصری هر یک از این عوامل و پارامترها، در ساختاری هارمونیک میان دیوار و نقاشی دیواری و در معنایی واحد قرار می گیرند.
علاوه بر نقاشی های دیواری که به خیابان ها و محله ها زیبایی می بخشد، نباید از کارکرد هنر در مراکز جمعی و نیمه عمومی هم غافل شد. کارگاه ها و کارخانه های بزرگ و کوچک می توانند با استفاده از نقاشی دیواری های مجموعه ای به طراوت محیط های کار کارگری کمک کنند و با این کار راندمان کار را هم بالاببرند. جای خالی قلم هایی از جمله چلیپا بر دیوارهای شهر احساس می شود. اصولادانشگاه ها و دانشکده ها و محیط های آموزشی باید به آثار هنری مزین شوند چون به تحقیق اثبات شده است که همین نقاشی های ساده می توانند با رنگ هایشان به میزان درک و آرامش ما کمک کنند. البته نباید همه این مسائل به پایتخت محدود شود چرا که گسترش هنرهای بصری در شهرستان ها نیز بسیار مهم است. این هنرمند با سر لوحه قرار دادن آشتی مردم با دنیای بصری خالق آثاری است که در آن نوعی فهم عمومی حاصل شدن است. همگامی با آحاد مردمی و پرداخت های ساده و بی پیرایه منجر به یک آشنایی و پل میان او و مخاطبان شده است. چلیپا آغازگر نقاشی هایی است که در آن اندیشه انقلاب معرفی می شود. حضور وی در این سه دهه روندی ثابت نداشته و همراه با تغییر و تحولات فرمی بوده است.

یکی از مهم ترین ویژگی هایی که در تمامی عرصه های هنرهای تجسمی پس از انقلاب پدید می آید و متاسفانه پس از سال های پرشتاب و پرحادثه نخستین دوباره کمرنگ می شود، ارتباط هنرمندان و آثار آنها با مخاطبان و مسائل سیاسی، اجتماعی و فرهنگی کشور است. چلیپا از نقاشانی است که با قلم زدن درباره واقعه عاشورا به این گونه هنری ادای دین کرده است. در گنجینه حوزه هنری نزدیک به چهل تابلو نقاشی با موضوع واقعه عاشورا نگهداری می شود که هنرمندانی چون کاظم چلیپا، حسین خسرو جردی، ایرج اسکندری، غلامعلی طاهری، مرتضی اسدی، حبیب الله صادقی،عبدالحمید قدیریان و.. در طول سال های پس از انقلاب خلق کرده اند. چلیپا هنرمندی است که نام او در تاریخ انقلاب ماندگار خواهد شد. چهره نگاری های او از شهدا در دل خود روایتگر حال و هوای همدلی انسان ها در زمان انقلاب برای رسیدن به یک هدف مشترک هستند. نام چلیپا در تاریخ هنر بعد از انقلاب ایران باقی خواهد ماند.