بهترین کتاب‌های ادبیات فارسی نیم‌قرن اخیر
دهه چل و پنجاه شمسی؛ دوران طلایی ادبیات و داستان ایرانی
دهه چهل و پنجاه شمسی که از آن به نام دوران طلایی رمان ایرانی یاد می‌شود، یادگارهایی خواندنی از صادق چوبک، ابراهیم گلستان، غلامحسین ساعدی، هوشنگ گلشیری، نادر ابراهیمی، جلال آل احمد، سیمین دانشور و … را برای ما به جا گذاشت. از برجسته‌ترین نوشته‌های این دوران میتوان به تنگسیر اثر صادق چوبک، عزاداران بیل به قلم غلامحسین ساعدی، مدیر مدرسه و زن زیادی آثار جلال آل احمد، سووشون و آتش خاموش نوشته سیمین دانشور و بار دیگر شهری که دوست می‌داشتم اثری از نادر ابراهیمی اشاره کرد.
این آثار درخشان ادبیات معاصر ایرانی، منبع الهام رمان‌های بعد از خود و البته فیلم‌های اقتباسی فراوانی قرار گرفته‌اند و جالب است که بعد از حدود نیم قرن از انتشارشان هنوز در میان آثار پرفروش سالانه و نمایشگاه‌های کتاب قرار دارند.
کتاب سووشون که اولین بار در سال ۱۳۴۸ منتشر شد، تاکنون بیش از ۹۰ هزار نمونه چاپی دارد. کتاب بار دیگر شهری که دوست می‌داشتم نوشته نادر ابراهیمی اولین بار در سال ۱۳۴۵ منتشر شد و تاکنون از آن بیش از ۸۰ هزار جلد چاپ شده است. این آثار نمونه‌های خوبی از این دوران هستند.
دهه شصت شمسی؛ رواج رمان‌های اجتماعی
در اواخر نیمه اول قرن ۱۴ شمسی و قرار گرفتن در شرایط جنگ تحمیلی، از تعداد فعالان این عرصه و آثار شاخص ادبیات و رمان کاسته شد، اما محمود دولت‌آبادی با انتشار آثاری همچون کلیدر و جای خالی سلوچ پرچم ادبیات و رمان داخلی را دوباره به اهتزاز درآورد. این آثار نیز همچنان پس از گذشت چهل سال از انتشارشان در میان پرفروش‌ترین آثار رمان‌نویسان ایرانی قرار دارند. رمان بلند ده جلدی کلیدر که اولین بار سال ۱۳۵۷ منتشر شد، تاکنون بیش از ۹۵ هزار جلد به چاپ رسیده است. رمان‌های این دوره بیشتر محتوایی اجتماعی و نزدیک به وقایع سال‌های نزدیک به انقلاب داشتند.
دوران جنگ تحمیلی؛ داستان‌هایی با محوریت انقلاب و جنگ
در سال‌های پایانی ادبیات داستانی دهه شصت بن‌مایه‌هایی همچون داستان‌های دینی، تاریخی، رمان جنگ و دفاع مقدس و کمی هم ادبیات رمانتیک نیز مد نظر نویسندگان قرار گرفت.
در این دوره نوشته‌هایی از خاطرات جنگ، هراس‌هایی که از سیاهی‌های جنگ بر دل مردم افتاده بود، بمباران و موشک‌باران شهرها، مقاومت مردم، پایداری زنان و مردان کشور برای دفاع از مام وطن درون مایه اصلی نوشته‌ها بود که البته به زبان و نوع گویش هر نویسنده، در کتاب‌ها و داستان‌های کوتاه و بلند به چاپ می‌رسید. کتاب دیگری که در این دوره بیش از ۴۷۴ هزار نسخه از آن چاپ شد و یکی از بالاترین رکوردهای این زمینه است، “کشتی پهلو گرفته” نوشته سیدمهدی شجاعی است.
از نمونه‌های خواندنی این دوره می‌توانیم به جای خالی سلوچ اثر محمود دولت‌آبادی، آتش بدون دود نادر ابراهیمی، ثریا در اغما اثر اسماعیل فصیح و آثار احمد محمود اشاره کنیم.